آخرین بروز رسانی ۲۲ اردیبهشت, ۱۴۰۴ توسط [email protected]
آیا باید نگران آسپارتام باشید؟ تحقیقات چه می‌گویند؟
شیرینی، دلچسب و فریبنده، در همه‌جا حضور دارد؛ از میوه‌ها و عسل طبیعی گرفته تا نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های فرآوری‌شده. اما مصرف بیش‌ازحد قند، با پیامدهای جدی برای سلامت همراه است: چاقی، دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و مشکلات دندانی تنها بخشی از آن‌هاست.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه می‌کند که مصرف قند افزوده کمتر از ۱۰ درصد از کالری روزانه باشد. نشریه BMJ پا را فراتر گذاشته و پیشنهاد می‌دهد که زنان بیش از شش قاشق چای‌خوری (۲۵ گرم) و مردان بیش از ۹ قاشق چای‌خوری (۳۸ گرم) در روز مصرف نکنند.
در واکنش به این هشدارها، بسیاری از افراد به شیرین‌کننده‌های بدون کالری مانند آسپارتام، سوکرالوز، استویا و عصاره میوه راهب روی آورده‌اند؛ موادی که طعم شیرینی دارند اما کالری قابل توجهی به بدن نمی‌رسانند.
این جایگزین‌ها در بسیاری از نوشیدنی‌های رژیمی، خوراکی‌های بدون قند و غذاهای کم‌کالری یافت می‌شوند و هدفشان کمک به کنترل وزن و قند خون است. اما آیا همه چیز به همین سادگی است؟
آسپارتام؛ شیرینی پرحاشیه
آسپارتام یک شیرین‌کننده مصنوعی است که در سال ۱۹۶۵ کشف شد و بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از قند معمولی است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۱۹۷۴ آن را به رسمیت شناخت و در سال ۱۹۸۱ مجوز استفاده در مواد غذایی خشک را صادر کرد.
امروزه تخمین زده می‌شود که این ماده در بیش از ۶۰۰۰ محصول غذایی و نوشیدنی و همچنین ۶۰۰ داروی مختلف استفاده می‌شود.
با اینکه هدف اولیه از تولید آسپارتام کمک به کاهش چاقی و حمایت از بیماران دیابتی بود، اما هنوز هم ایمنی آن محل بحث و بررسی‌های فراوان است.
مزایا و فواید احتمالی
آسپارتام طعمی شبیه به قند دارد، اما کالری بسیار کمی دارد. این ویژگی آن را برای افرادی که به وزن خود اهمیت می‌دهند، جذاب کرده است. همچنین سطح قند خون را افزایش نمی‌دهد، که آن را گزینه‌ای مناسب برای مبتلایان به دیابت نوع ۲ می‌کند.
با این حال، برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف زیاد آسپارتام ممکن است با سندروم متابولیک و افزایش خطر دیابت در ارتباط باشد. بنابراین باید در قالب رژیم‌های کنترل‌شده مورد استفاده قرار گیرد، نه به عنوان جایگزینی کامل برای قند.
خطرات و نگرانی‌ها
برخی افراد ممکن است پس از مصرف آسپارتام دچار سردرد، سرگیجه یا تغییرات خلقی شوند. حتی شواهدی در حال شکل‌گیری هستند که این ماده را با بیماری‌های عصبی، سکته مغزی و زوال عقل مرتبط می‌دانند.
آسپارتام باعث افزایش فنیل‌آلانین و اسید آسپارتیک در مغز می‌شود که برای افراد مبتلا به بیماری نادر PKU بسیار خطرناک است. این بیماری مانع از تجزیه فنیل‌آلانین می‌شود و ممکن است منجر به آسیب مغزی شود.
در سال ۲۰۲۳، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) آسپارتام را در دسته «احتمالاً سرطان‌زا» طبقه‌بندی کرد. با این حال، هنوز در محدوده مصرف مجاز تأیید شده باقی مانده است.
پژوهش‌ها همچنین نشان می‌دهند که زنان باردار بهتر است از مصرف آسپارتام پرهیز کنند، زیرا ممکن است ساختار و عملکرد جفت را تحت تأثیر قرار دهد.
از طرفی، شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است مغز را فریب داده و میل به شیرینی را افزایش دهند، که این موضوع در نهایت به پرخوری و افزایش وزن منجر می‌شود. حتی برخی مطالعات رابطه مستقیم بین مصرف این مواد و چاقی یافته‌اند.
تأثیر بر سلامت روده
تحقیقات جدید نشان می‌دهند که آسپارتام و سایر شیرین‌کننده‌ها می‌توانند میکروبیوم روده مجموعه‌ای از باکتری‌های مفید بدن را مختل کنند. این اختلال می‌تواند عملکرد گوارشی و سیستم ایمنی را تضعیف کرده و بدن را در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر کند.
جمع‌بندی
آسپارتام ممکن است گزینه‌ای وسوسه‌انگیز برای کاهش مصرف قند باشد، اما بی‌خطر نیست. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند برای کنترل وزن به سراغ شیرین‌کننده‌های مصنوعی نروید. پژوهش‌ها همچنان در حال کشف ارتباطات پیچیده‌ای بین آسپارتام و بیماری های مزمن، از مشکلات عصبی گرفته تا اختلالات گوارشی هستند.
منبع: https://www.sciencealert.com/should-you-be-worried-about-aspartame-heres-what-the-research-says
