مجله موژان
کاهش چشمگیر خطر ابتلا به آلزایمر با داروهای HIV؛ کشف جدید محققان آمریکایی
پژوهشگران آمریکایی به نتایجی دست یافتهاند که ممکن است مسیر درمان آلزایمر را متحول کند: برخی داروهای رایج مورد استفاده در درمان HIV و هپاتیت B میتوانند بهطور چشمگیری خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهند.
این دسته دارویی که با عنوان «مهارکنندههای نوکلئوزیدی ترانسکریپتاز معکوس» یا NRTI شناخته میشوند، تاکنون بیشتر به دلیل تأثیرات ضدویروسیشان مورد توجه بودهاند. اما اکنون مشخص شده که این داروها مکانیسمهای التهابی در بدن، موسوم به اینفلامازوم ها، را نیز مهار میکنند؛ و همین ویژگی آنها را به گزینهای امیدوارکننده برای پیشگیری از آلزایمر بدل کرده است.
در این تحقیق، دانشمندان دادههای بیش از ۲۷۱ هزار نفر بالای ۵۰ سال را که به HIV یا هپاتیت B مبتلا بودند، بررسی کردند. این دادهها از دو پایگاه بزرگ بیمه سلامت در ایالات متحده گردآوری شده بود. بررسیها نشان داد کسانی که NRTI مصرف کردهاند، در مقایسه با سایر بیماران، کاهش قابل توجهی در خطر ابتلا به آلزایمر داشتهاند.
در پایگاه داده اداره سلامت جانبازان که بیشتر شامل مردان سالمند است، خطر ابتلا برای هر سال مصرف NRTI حدود ۶ درصد کاهش یافت. اما در پایگاه داده Markets can، که گروهی با ترکیب سنی و جنسیتی متوازنتر را در بر میگرفت، این کاهش سالانه به ۱۳ درصد رسید.
اگرچه این مطالعه از نوع مشاهدهای است و نمیتواند رابطه مستقیم علت و معلولی را اثبات کند، اما پژوهشگران تأکید دارند که رابطهی مشاهده شده بسیار قوی و قابل توجه است. آنها مینویسند: «این کاهش ریسک پس از اصلاح اثر بیماریهای همزمان شناختهشده، در دو پایگاه متنوع بیمه سلامت دیده شد.»
التهاب در مغز، عامل مهمی در پیشرفت آلزایمر محسوب میشود. پروتئینهایی مانند آمیلوئید بتا و تاو که در مغز بیماران تجمع مییابند، باعث فعال شدن inflammasomeها میشوند که بهنوبهی خود، التهاب عصبی شدیدی را بهدنبال دارند. اگر بتوان این روند را مهار کرد، میتوان به درمان مؤثرتری برای آلزایمر دست یافت.
یکی از مزایای بالقوهی این کشف، امکان استفاده مجدد از دارو های موجود است که فرآیند تولید درمان های جدید را سرعت میبخشد. دکتر جیاکریشنا آمباتی، چشمپزشک و استاد دانشگاه ویرجینیا، میگوید: «ما همچنین داروی جدیدی به نام K9 ساختهایم که نسخهای ایمنتر و مؤثرتر از NRTI است. این دارو اکنون در کارآزمایی بالینی برای بیماریهای دیگر قرار دارد و قصد داریم آن را برای آلزایمر نیز آزمایش کنیم.»
آمباتی میافزاید: «در حال حاضر تخمین زده میشود سالانه بیش از ۱۰ میلیون نفر در جهان به آلزایمر مبتلا میشوند. نتایج ما نشان میدهد که استفاده از این داروها میتواند از بروز حدود یک میلیون مورد جدید آلزایمر در سال جلوگیری کند.»
این یافتهها در مجله معتبر Alzheimer’s & Dementia منتشر شدهاند و امیدواری تازهای برای پیشگیری و کنترل یکی از نگرانکنندهترین بیماریهای عصبی ایجاد کردهاند.
منبع https://www.sciencealert.com/hiv-drugs-dramatically-lower-risk-of-alzheimers-disease-study-finds
