آخرین بروز رسانی ۲۲ آذر, ۱۴۰۲ توسط تحریریه موژان
بدن ما به منگنز نیاز دارد، اما فقط به مقدار کم. منگنز در درمان اختلالات التهابی، تنظیم قند خون و کاهش خطر بیماری‌هایی مانند سکته مؤثر است. منگنز یک ماده معدنی کمیاب است که به بهبود عملکرد مغز، سیستم عصبی و بسیاری از سیستم‌های آنزیمی بدن کمک می‌کند. بدن حدود ۲۰ میلی گرم آن را در کلیه‌ها، کبد، لوزالمعده و استخوان‌ها ذخیره می‌کند، اما باید آن را از مواد غذایی نیز دریافت کنیم. منگنز به عنوان یک ماده مغذی ضروری، در دانهها و غلات و به مقدار کمتر در حبوبات، لوبیا، آجیل، سبزیجات سبز برگ و چای یافت میشود. در این مقاله با ۱۰ فایده و خاصیت منگنز آشنا می‌شویم.
-
راهنمای مطالعه +
بهبود سلامت استخوان
این عنصر برای رشد و حفظ استخوان ضروری است. هنگامی که manganese با مواد مغذی کلسیم، روی و مس ترکیب میشود، تراکم مواد معدنی استخوان تقویت میشود. این موضوع به ویژه در افراد مسن بسیار مهم است. مطالعات نشان داده‌اند که حدود ۵۰ درصد از زنان یائسه و ۲۵ درصد از مردان ۵۰ ساله یا بالاتر از شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان رنج می‌برند.
تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف منگنز با کلسیم، روی و مس به کاهش تحلیل استخوان ستون فقرات در زنان مسن کمک می‌کند. علاوه بر این، یک مطالعه یک ساله در زنان با استخوان‌های ضعیف نشان داد که مصرف مکمل‌های حاوی این مواد مغذی و همچنین ویتامین D، منیزیم و بور توده استخوانی را بهبود می‌بخشد.
-
خواص آنتی اکسیدانی قوی
این عنصر بخشی از آنزیم آنتی اکسیدانی سوپراکسید دیسموتاز (SOD) است که مسلماً یکی از مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌ها در بدن است. آنتی اکسیدان‌ها به محافظت در برابر رادیکال‌های آزاد – مولکول‌هایی که می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب بزنند. – کمک می‌کنند. برخی معتقدند که رادیکال‌های آزاد در پیری، بیماری قلبی و برخی سرطان‌ها نقش دارند.
SOD به طور خاص با تبدیل سوپراکسید – یکی از خطرناک ترین رادیکال‌های آزاد – به مولکول‌های کوچک‌تر که به سلول‌های شما آسیب نمی‌رساند، به مبارزه با اثرات منفی رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. در یک مطالعه بر روی ۴۲ مرد، محققان به این نتیجه رسیدند که مقدار پایین SOD و وضعیت آنتی اکسیدانی ضعیف تاثیر بیشتری در بروز بیماری‌های قلبی داشته باشد و نقش کلسترول تام یا تری گلیسیرید نسبت به آن‌ها کمتر باشد. مطالعه دیگری نشان داد که SOD در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در مقایسه با افراد غیرمبتلا کمتر فعال است.
بنابراین مصرف مناسب و به اندازه مواد مغذی آنتی اکسیدانی، تولید رادیکال‌های آزاد را کاهش می‌دهد و وضعیت آنتی اکسیدانی را در مبتلایان به این بیماری بهبود می‌بخشد. از آنجایی که این ماده معدنی در فعالیت SOD نقش دارد، مصرف آن به کاهش خطر بروز بیماری‌ها کمک می‌کند.
-
کمک به کاهش التهاب در ترکیب با گلوکزامین و کندرویتین
این ماده معدنی به دلیل نقش آن به عنوان بخشی از آنتی اکسیدان قوی سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، می‌تواند التهاب را کاهش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که SOD به عنوان یک عامل درمانی برای اختلالات التهابی مؤثر عمل می‌کند. شواهد نشان می‌دهد که ترکیب منگنز با گلوکوزامین و کندرویتین می‌تواند درد آرتروز را کاهش دهد.
استئوآرتریت یک بیماری فرسوده کننده است که منجر به از بین رفتن غضروف و مفاصل میشود. سینوویت که التهاب غشای داخل مفاصل است، یکی از عوامل مهم بروز استئوآرتریت است. در یک مطالعه روی ۹۳ فرد مبتلا به استئوآرتریت، ۵۲ درصد بهبود علائم را پس از ۴ و ۶ ماه مصرف مکمل manganese، گلوکزامین و کندرویتین گزارش کردند. البته تنها کسانی که آرتروز جزئی داشتند، از مصرف این مکمل سود بردند و کسانی که وضعیت شدیدی داشتند، به این اندازه در وضعیت خود بهبودی مشاهده نکردند.
یک مطالعه ۱۶ هفته‌ای دیگر در مردان مبتلا به درد مزمن و بیماری مفصلی دژنراتیو نشان داد که مصرف مکمل به کاهش التهاب به طور خاص در زانوها کمک می‌کند.
-
تنظیم قند خون
در برخی از گونه‌های حیوانی، کمبود این عنصر به عدم تحمل گلوکز مشابه دیابت منجر میشود. اما نتایج مطالعات انسانی متفاوت است. مطالعات متعدد نشان داده است که افراد مبتلا به دیابت سطح manganese خون پایین‌تری دارند. محققان هنوز در تلاشند تا تعیین کنند که آیا سطوح پایین این عنصر باعث ایجاد دیابت می شود یا اینکه دیابت باعث کاهش سطح آن میشود. علاوه بر این، این ماده معدنی به شدت در پانکراس و تولید انسولین نقش دارد تا قند را از خون خارج کند. به همین دلیل می‌تواند به ترشح مناسب انسولین کمک کند و به تثبیت قند خون کمک کند.
تحقیقات دیگر نشان داده است که افراد مبتلا به دیابت دارای سطوح پایین‌تری از آنزیم آنتی اکسیدانی منگنز سوپراکسید دیسموتاز (MnSOD) هستند که سطح پایین manganese خون را به مشکلات قند خون مرتبط می‌کند.
-
بروز کمتر تشنج صرع
سکته مغزی علت اصلی صرع در بزرگسالان بالای ۳۵ سال است که به دلیل کاهش جریان خون به مغز بروز می‌یابد. این عنصر یک گشادکننده عروق شناخته‌شده است. به این معنی که به بزرگ شدن رگ‌ها برای انتقال موثر خون به بافت‌هایی مانند مغز کمک می‌کند. مقدار کافی این ماده معدنی در بدن به افزایش جریان خون و کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند سکته کمک می‌کند.
علاوه بر این، بخشی از محتوای manganese بدن در مغز یافت میشود. چندین مطالعه نشان می‌دهد که افراد مبتلا به اختلالات تشنج مقدار manganese کمتری دارند. با این حال، مشخص نیست که آیا تشنج باعث کاهش سطح منگنز در بدن میشود یا اینکه مقدار کم این ماده معدنی باعث میشود افراد بیشتر مستعد تشنج شوند.
-
مؤثر در متابولیسم مواد مغذی
این ماده معدنی به فعال شدن بسیاری از آنزیم‌ها در متابولیسم کمک می‌کند و در انواع فرآیندهای شیمیایی در بدن نقش دارد. همچنین به هضم و استفاده از اسیدهای آمینه و پروتئین و همچنین متابولیسم کلسترول و کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند. این عنصر به بدن کمک می‌کند تا از تعدادی ویتامین مانند کولین، تیامین و ویتامین های C و E استفاده کند و عملکرد کبد را تقویت می‌کند. علاوه بر این، به عنوان یک کوفاکتور در تولید مثل، تولید انرژی، ایمنی و تنظیم فعالیت مغز تأثیرگذار است.
-
کاهش علائم PMS در ترکیب با کلسیم
بسیاری از زنان در زمان‌های خاصی از چرخه قاعدگی خود از علائم مختلفی رنج می‌برند که ممکن است شامل اضطراب، گرفتگی عضلات، درد، نوسانات خلقی و حتی افسردگی باشد. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف منگنز و کلسیم به صورت ترکیبی، به بهبود علائم پیش از قاعدگی (PMS) کمک می‌کند. یک مطالعه کوچک روی ۱۰ زن نشان داد آنهایی که سطح manganese خونشان پایین است، درد و علائم مربوط به خلق و خو در دوران قبل از قاعدگی را تجربه می‌کنند، صرف نظر از اینکه چقدر کلسیم دریافت می‌کنند. با این حال، نتایج قطعی نیست که آیا این اثر از منگنز، کلسیم یا ترکیبی از این دو است.
-
محافظت از مغز در برابر رادیکال‌های آزاد
این عنصر برای عملکرد سالم مغز ضروری است و برای کمک به درمان اختلالات عصبی خاص استفاده میشود که به دلیل خواص آنتی اکسیدانی آن است. آنتی اکسیدان قوی سوپراکسید دیسموتاز (SOD) می‌تواند به محافظت از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد کمک کند. در غیر این صورت این رادیکال‌های آزاد می‌توانند به سلول‌های مغز و اعصاب آسیب برسانند.
علاوه بر این، این ماده معدنی می‌تواند به انتقال‌دهنده‌های عصبی متصل شود و به حرکت سریع‌تر یا کارآمدتر تکانه‌های الکتریکی را در سراسر بدن کمک کند. در نتیجه، عملکرد مغز نیز بهبود می‌یابد.
با وجود اینکه دریافت manganese برای عملکرد مغز ضروری است، باید بدانید که مقدار بیش از حد این ماده معدنی می‌تواند اثرات منفی بر مغز داشته باشد. ممکن است با مصرف بیش از تحمل بدن (UL) 11 میلی گرم در روز یا استنشاق بیش از حد از محیط، مقدار زیادی جذب کنید که به بروز علائم بیماری پارکینسون مانند لرزش منجر میشود.
-
کمک به سلامت تیروئید
این ماده معدنی یک کوفاکتور ضروری برای آنزیم‌های مختلف است و به عملکرد صحیح این آنزیم‌ها در بدن کمک می‌کند. همچنین در تولید تیروکسین نقش دارد. تیروکسین یک هورمون حیاتی است که برای عملکرد غده تیروئید مهم است و به حفظ اشتها، متابولیسم، وزن و کارایی اندام کمک می‌کند. در نتیجه، کمبود این عنصر می‌تواند منجر به بیماری کم‌کاری تیروئید شود یا در بروز آن نقش داشته باشد که به افزایش وزن و عدم تعادل هورمونی منجر میشود.
-
مؤثر در تولید کلاژن
مواد معدنی کمیاب مانند منگنز در روند بهبود زخم‌ها تاثیرگذارند. بهبود زخم نیازمند افزایش تولید کلاژن است. بدن به این ماده برای تولید اسید آمینه پرولین، که برای تشکیل کلاژن و بهبود زخم در سلول‌های پوست انسان ضروری است، نیاز دارد. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد استفاده از منگنز، کلسیم و روی برای زخم‌های مزمن به مدت ۱۲ هفته، روند بهبود را تسریع می‌کند.
مقدار مصرف منگنز
هیچ مقدار توصیه شده غذایی (RDA) برای manganese وجود ندارد، اما مصرف کافی (AI) 1.8-2.3 میلی گرم در روز توصیه شده است. مقدار مصرف بسته به سن متفاوت است. سطح قابل تحمل بالای مصرف (UL) 11 میلی گرم در روز برای بزرگسالان ۱۹ سال و بالاتر است. این ماده معدنی نیز مانند روی، مس، سلنیوم و آهن یک فلز سنگین محسوب میشود و مصرف بیش از حد آن خطرناک است. این عنصر به صورت درمانی برای اصلاح کمبودها و متعادل کردن روی و مس استفاده میشود که به صورت خوراکی مصرف میشود، اما می‌تواند به صورت داخل وریدی (IV) نیز برای کسانی که کمبود دارند، تجویز شود.
عوارض مصرف بیش‌ازحد منگنز
مصرف روزانه ۱۱ میلی گرم manganese برای بزرگسالان بی‌خطر است. مقدار بی‌خطر برای نوجوانان ۱۹ ساله یا کمتر ۹ میلی گرم در روز یا کمتر است. یک فرد دارای کبد و کلیه سالم باید بتواند مقدار اضافی دریافت شده از مواد غذایی را دفع کند. بهتر است کسانی که بیماری کبدی یا کلیوی دارند، در مصرف محتاط باشند. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن ممکن است manganese بیشتری جذب کنند و بهتر است افراد مبتلا به این بیماری مراقب مقدار مصرف این ماده معدنی باشند.
مصرف منگنز اضافی از طریق استنشاق آن، هنگام جوشکاری، خطراتی برای سلامتی ایجاد می‌کند. در این حالت، این ماده معدنی مکانیسم‌های دفاعی طبیعی بدن را دور می‌زند و تجمع این ماده معدنی باعث آسیب به ریه‌ها، کبد، کلیه‌ها و سیستم عصبی مرکزی میشود. اگر به مدت طولانی در معرق استنشاق منگنز قرار بگیرید، ممکن است با بروز علائم بیماری پارکینسون مواجه شوید. علائمی نظیر لرزیدن، حرکت کند، سفت شدن ماهیچه‌ها و احساس ضعف در تعادل. بیشتر افرادی که این ماده معدنی را از طریق مواد غذایی دریافت می‌کنند، نگران مصرف بیش از حد آن نباشند.
نظر نهایی
بدون منگنز کافی دریافتی از مواد غذایی، بسیاری از فرآیندهای شیمیایی در بدن ممکن است به درستی عمل نکنند. این ماده معدنی نقش‌های مختلفی از جمله کمک به متابولیسم، تنظیم قند خون، کاهش التهاب، کاهش دردهای قبل از قاعدگی و غیره ایفا می‌کند. در صورت کمبود می‌توانید تحت نظر پزشک از مکمل‌ها استفاده کنید تا مقدار کافی به بدن برسانید.
